Column: Schaamte

Er zijn van die momenten dat je schaamte voelt voor zaken die je onder ogen krijgt, maar waar je zelf niets mee te maken hebt gehad: plaatsvervangende schaamte. Het overkwam mij deze week weer. De boosheid heeft me een nacht wakker gehouden.

Bij wijze van uitzondering meldt een werknemer zich bij mijn kantoor (meestal zijn het werkgevers) en hij neemt een tamelijk omvangrijk pensioendossier mee. De man is bijna 65 en snapt werkelijk niets meer van zijn pensioenregeling, ondanks het feit dat zijn pensioenadviseur het een paar keer uitgelegd heeft. Uitzonderlijk is dit niet: nog maar heel weinig werknemers snappen hun pensioenregeling, ook al heeft 90 procent van hen gewoon een middelloonregeling bij een pensioenfonds. (Als deskundige denk je dan: wat valt daar nu aan te snappen?) Maar deze man niet, hij heeft een verzekerde pensioenregeling, een beschikbarepremieregeling. Op zichzelf prima, maar door de lage rentestand zijn de pensioenuitkeringen dramatisch laag. Of ligt het ook aan andere zaken?

Wat is er gebeurd? In 2000 is zijn eindloon-pensioenregeling vervangen door een beschikbarepremieregeling. Dat was in die tijd geregeld aan de orde. Alle door deze werknemer tot dat moment opgebouwde pensioenrechten zijn overgedragen naar de nieuwe regeling. De werknemer verloor hiermee zijn gegarandeerde pensioenuitkering en in plaats daarvan krijgt hij een kapitaal uitgekeerd op de pensioendatum, waarvan hij zelf een periodieke uitkering moet aanschaffen.

Vervolgens is in 2005 weer een nieuwe pensioenverzekeraar gekozen, kennelijk deed de vorige zijn werk niet goed. Wederom is de gehele waarde overgedragen naar de nieuwe pensioenverzekeraar. In 2008 heeft de verzekeraar vanwege de invoering van de Pensioenwet het pensioenkapitaal in nieuwe beleggingsfondsen ondergebracht. Per 2010 is gekozen voor een nieuw product van de verzekeraar. In 2013 is een wijziging aangebracht in verband met de Wet VAP en in 2014 in verband met de Witteveen 2015-wetgeving. Allemaal begrijpelijk, maar de man in kwestie klaagt dat hem dat allemaal heel erg veel geld gekost heeft en hij er niets meer van snapt.

Jaar aandringen

Inmiddels heeft hij alle kosten over de hele looptijd bij de verzekeraar opgevraagd. We bestuderen de specificatie die hij na een jaar lang aandringen heeft gekregen. Daarbij stuiten we op iets heel erg vreemds. Het blijkt dat de pensioenadviseur in 2000 afsluitprovisie heeft ontvangen. Dat was op zichzelf gebruikelijk, maar vreemd is dat over de opgebouwde pensioenwaarde uit de oude polis ook een soort afsluitprovisie is betaald, namelijk 7 procent van de koopsom die toen als waardeoverdracht werd gestort. Die waarde was 300.000 gulden en naast de toch al royale afsluitprovisie over de premie, is er dus kennelijk ook 21.000 gulden betaald voor een waardeoverdracht.

Laten we wel wezen: dat is wel erg veel, want meer dan 4 uur werk zal daar niet mee gemoeid zijn geweest. De afsluitprovisie voor deze werknemer blijkt al 8.000 gulden te zijn geweest, samen dus 29.000 gulden voor het sluiten van een polis. Let wel, er werkten indertijd 15 personen bij dit bedrijf. Als dit voor iedereen in dezelfde mate gold, is er wel heel erg veel geld verdiend door de adviseur.

Nog een keer

Dan volgt in 2005 de overgang naar een nieuwe verzekeraar. De 29.000 gulden afsluitprovisie is na verloop van 5 jaar verdiend (indertijd gold een verdientermijn van 5 jaar) en bij contractbeëindiging hoeft niets terugbetaald te worden. Het kostenoverzicht van deze tweede verzekeraar geeft aan, dat de pensioenadviseur vanaf 2005 5 procent doorlopende provisie over de premie ontvangt. Je kunt een mening hebben over de hoogte hiervan, maar het is op zich niet exorbitant. Dan valt iets heel erg vreemds op. Over de overdrachtswaarde in 2005 ad 153.000 euro wordt een provisie uitbetaald ad 5 procent dat is dus 7.650 euro. Er is dus kennelijk nog een keer provisie betaald. We delen onze conclusie met de werknemer. Die had dit zelf ook al geconcludeerd, maar gedacht dat dat toch echt niet waar kon zijn.

Te gek voor woorden. Deze werknemer zou op deze wijze nimmer in staat zijn geweest ook maar enig rendement op zijn pensioengeld te halen. Inmiddels is het rendement ingezakt en ook de rentestand. Aan dat laatste kunnen de verzekeraar en de pensioenadviseur niets doen, maar voor onze klant wordt het er niet beter op. Een man met een inkomen van 70.000 euro heeft mede door al deze oorzaken uiteindelijk een pensioeninkomen van 8.000 euro. Ooit had hij een eindloonregeling. Dit is wel heel triest. Het is beslist niet altijd zo gegaan, maar dit is een dossier om je als sector voor te schamen.