Inmiddels loop ik al een flink aantal jaren mee in pensioenland. Bij sommige dingen denk ik: dit is nu al zo vaak gebeurd, dat zal toch niet nog een keer gebeuren. Dat blijkt echter een naïeve gedachte te zijn, want het gebeurt telkens weer. Onvolledige voorlichting bij de wijziging van een pensioenregeling. Van een werkgever en een werknemer kan ik mij voorstellen dat ze het niet weten, maar van deskundige partijen zou je, na al de jurisprudentie die hierover is, beter mogen verwachten.
Wat is er aan de hand?
De rente is structureel laag en dat houdt in dat de eenheidsprijs pensioen hoog is. En weer hoor je pensioenadviseurs en werkgevers beargumenteren dat middelloonregelingen duur worden. Dat ligt echter niet aan de middelloonregeling, bij een beschikbare premieregeling is het pensioen net zo duur. Je ziet het alleen niet direct, dat komt pas op de pensioendatum. De pensioenadviseur stelt vaak dat een beschikbare premieregeling de oplossing is. Maar daarmee wordt de eenheidsprijs pensioen toch niet lager, of zie ik het verkeerd? Nee, die blijft gelijk. Wat men in dat geval doet is aan de knoppen van de variabelen draaien en veronderstellen dat de rente zal stijgen en dat beleggingen het goed zullen doen. Dat is allemaal in het (ogenschijnlijke) voordeel van beschikbare premieregelingen. Wat feitelijk gebeurt, is dat de risico’s van de werkgever verlegd worden naar de werknemer. Op zich kan dat een prima afspraak zijn, maar dan moet het wel eerlijk gebeuren en last but not least: vooral duidelijk zijn voor de werknemer. Iedere werknemer die in het verleden een beschikbare premieregeling heeft gekregen en nu met pensioen gaat, heeft nu een zware tegenvaller. Wie zegt dat dit gaat veranderen?
Voorlichting bij pensioenwijziging
De werkgever vertelt de werknemer bij zo’n pensioenwijziging dat hij zijn lasten gelijk wil houden. Dat lijkt eerlijk, maar daar zit nu juist mijn punt. Tenzij de onderneming erdoor failliet gaat, kan de werknemer de werkgever gewoon aan zijn pensioenovereenkomst vasthouden en kan de werkgever niet anders dan de (verhoogde) premie accepteren.
Daarover is al veel jurisprudentie verschenen en de Hoge Raad was er op 29 november 2019 ECLI:NL:HR:2019:1869 voor de zoveelste keer klip en klaar over. Een zwaarwichtige reden om een pensioenregeling te wijzigen wordt slechts zelden verondersteld. De stelling dat de pensioenpremie hard stijgt, is in beginsel geen reden. Alleen wanneer het bankroet van de onderneming hierdoor dreigt, zou dat wel het geval kunnen zijn. Een wijziging moet dus altijd de volledige instemming van de werknemer hebben en één van de eisen is dat werknemer ‘juiste en volledige’ informatie moet hebben gehad.
Als ten behoeve van de werknemer alleen een vergelijking wordt gemaakt, tussen de oude premie uit 2019 (welke in 2020 aanzienlijk wordt verhoogd) en de nieuwe beschikbare premieregeling, verkoop je knollen voor citroenen. Dat is arbeidsrechtelijk gezien erg gevaarlijk, zie het bovenstaand aangehaalde arrest.
Eerlijke voorlichting, op basis van juiste informatie en zonder opportunistische variabelen is essentieel voor een werknemer om keuzes te maken. Als werkgever leg je immers alle risico’s in het mandje bij de werknemer. Wellicht is dat sowieso niet zo verstandig om te doen.
