In 2019 was online supermarkt Picnic het snelst groeiende bedrijf van Nederland. Het aantal banen binnen de onderneming groeit jaarlijks met 162 procent en daarmee ook het belang van de collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). Op 24 mei 2019 is Picnic c.s. door de FNV gedagvaard. De onderneming zou volgens de FNV vallen onder de werkingssfeer van de cao voor het levensmiddelenbedrijf. Deze rechtszaak en de bijbehorende beslissing hebben de cao’s op de kaart gezet en dit artikel legt u uit waarom.
Cao’s en de AVV
Om te bepalen of een onderneming onder een bepaalde cao valt, wordt net als bij pensioenregelingen gekeken naar de werkingssfeer voor de desbetreffende cao. Er bestaan twee soorten cao’s: de bedrijfstak-cao en de ondernemings-cao. Bijna alle bedrijfstak-cao’s zijn algemeen verbindend verklaard (AVV) door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit betekent dat werkgevers die niet bij de cao-partijen horen zich alsnog aan de Algemeen Verbindend Verklaarde cao-bepalingen houden en deze op hun werknemers toepassen. Dit was het uitgangspunt van de FNV bij het dagvaarden van Picnic B.V.
‘Werkgever’ of ‘onderneming’?
Picnic B.V. bestaat uit tien vennootschappen, nader gezamenlijk te noemen: Picnic c.s. De dagvaarding van de FNV was gericht op Picnic c.s. Hierin stelde de FNV dat alle vennootschappen van Picnic c.s. de cao voor het levensmiddelenbedrijf horen te hanteren, omdat de activiteiten van de verschillende Picnic-vennootschappen in samenhang moeten worden bezien. Volgens de werknemersorganisatie gaat het erom of de activiteiten die binnen de verschillende Picnic-vennootschappen worden uitgevoerd ten dienste staan van het levensmiddelenbedrijf.
De cao voor het levensmiddelenbedrijf heeft de ‘werkgever’ als normadressaat, en niet de onderneming. De kantonrechter heeft hierom bepaald dat uitsluitend de Picnic-vennootschap waarbinnen de online-webwinkel (verkoop van levensmiddelen) wordt geëxploiteerd onder de werkingssfeer van de cao valt. Deze uitspraak bevestigt het belang van het nauwkeurig analyseren van werkingssfeerbepalingen. Had in de cao ‘onderneming’ in plaats van ‘werkgever’ gestaan, dan had Picnic de cao voor tien vennootschappen moeten hanteren, mogelijk met terugwerkende kracht.
Werkingssfeeronderzoeken en cao’s
Deze rechtszaak is een keerpunt voor werknemersorganisaties. Nederland telt ongeveer 250 Algemeen Verbindend Verklaarde cao’s. Werkgevers doen er goed aan om vroegtijdig na te gaan of de werkgever en/of de onderneming een bepaalde cao moet hanteren. Ontstaat er twijfel? In dat geval kunt u als werkgever een onafhankelijk werkingssfeeronderzoek laten uitvoeren. Hierbij staat het analyseren en correct hanteren van juridische termen voorop. Want zo ziet u maar, één woord maakt het verschil.
